1941-1950 (ε΄)

Σεζόν 1949-50

Ξανά δευτεραθλητής Αθήνας



Πανιώνιος 1949-50 
εφ. Αθλητική Ηχώ, 11-6-1950.

            

Τη σεζόν 1949-50, οι κυανέρυθροι έφτασαν ξανά μια ανάσα από τον αθηναϊκό τίτλο αλλά τον έχασαν από την ΑΕΚ, έπειτα από συναρπαστικό συναγωνισμό που κράτησε σχεδόν ως την τελευταία αγωνιστική. Στην ουσία ο τίτλος δεν κρίθηκε στο γήπεδο αλλά από μια απόφαση της ΕΠΣΑ, με την οποία κατακυρώθηκε υπέρ της ΑΕΚ ο αγώνας με τον Αθηναϊκό, στον οποίο είχε ηττηθεί. Να σημειωθεί πως στον α΄ γύρο ο Ιστορικός συνέτριψε την ΑΕΚ με 4-0, αλλά πλήρωσε την απώλεια βαθμών στους αγώνες με ΠΑΟ και Απόλλωνα.

Στα αξιοσημείωτα της σεζόν περιλαμβάνεται η διοργάνωση από το σύλλογο του «Κυπέλλου 60ετηρίδος Πανιωνίου», με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 60 ετών από την ίδρυσή του, το οποίο είχε μεγάλη επιτυχία και μετείχαν οι κυανέρυθροι με τις τρεις ομάδες του Π.Ο.Κ. Τα έσοδα των αγώνων διατέθηκαν για την ανέγερση της εξέδρας του γηπέδου (της σημερινής σκεπαστής). Επίσης, έγινε επιχωμάτωση στην ανατολική πλευρά (σημερινές θύρες 2-3), που απέκτησε κλίση για την διευκόλυνση της παρακολούθησης των αγώνων.

Κυανέρυθρο άρωμα στο Μουντιάλ 2014

Κυανέρυθρο άρωμα στην Εθνική ομάδα

Εννιά μέλη της Εθνικής ομάδας έχουν Πανιώνια προέλευση

Είτε ως μέλη του προπονητικού τιμ είτε ως ποδοσφαιριστές, εννιά μέλη της εθνικής ομάδας προέρχονται από τα σπλάχνα του συλλόγου της Ν. Σμύρνης. Εκεί ανδρώθηκαν ως παίκτες,

απέκτησαν ευρωπαϊκή εμπειρία, έγιναν διεθνείς με τις «μικρές» εθνικές ομάδες, πριν πετάξουν για άλλες πολιτείες. Επομένως, η συμβολή του Ιστορικού στο κατόρθωμα της

πρόκρισης στο Μουντιάλ είναι σημαντική, έστω και αν είναι  έμμεση και δεν είναι φανερή με την πρώτη ματιά.

1941-1950 (δ΄)

Σεζόν 1948-49

Δευτεραθλητής Αθήνας









ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ, σεζόν 1948-1949.

    
         
 

Τη σεζόν 1948-49, η κυανέρυθρη αρμάδα έκανε καταπληκτική πορεία και διεκδίκησε μέχρι τέλους τον τίτλο από τον Παναθηναϊκό. Τελικά, τερμάτισε στη δεύτερη θέση δυο βαθμούς πίσω από τους πράσινους. Στην επιτυχημένη πορεία μεγάλη ήταν η συνεισφορά του προπονητή Γιάννη Χέλμη, που ανέλαβε την προγύμναση της ομάδας στην αρχή της σεζόν. Τον διαδέχθηκε ο βετεράνος Γιώργος Ρουσσόπουλος, ο οποίος αγωνίστηκε και ως τερματοφύλακας σε μερικά ματς. Από τις αρχές του 1949 την προπόνηση των παικτών ανέλαβε ο παλιός ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ Παπαδόπουλος.

Τη χρονιά αυτή υπήρχαν πολλοί στρατευμένοι. Η διοίκηση φρόντισε οι βασικοί να βρίσκονται σε μονάδες κοντά στο κέντρο, βασικά στην Αεροπορία, ώστε να παίρνουν άδειες. Στους έξι ήδη υπηρετούντες (Τσολιά, Πεντζαρόπουλο, Κερδεμελίδη, Τσουχνικά, Μαρουλίδη, Φασουλιώτη) προστέθηκαν άλλοι τέσσερις: Κωστάρας, Κακουλίδης (Στρατός Ξηράς) και Σκορδίλης, Ιακ. Ζαρκάδης (Αεροπορία). Μαζί με τους μόνιμους στρατιωτικούς Βενετσάνο και Ευαγγελίδη, ο σύλλογος αριθμούσε ούτε λίγο ούτε πολύ δώδεκα (12) μάχιμους στην Α΄/Β΄ ομάδα. Από την άλλη απολύθηκε ο Λέκκας που επέστρεψε στο σύλλογο αλλά δεν κατάφερε να ξαναβρεί θέση στην Α΄ ομάδα.

1941-1950 (γ΄)

Σεζόν 1947-48

Μια μεταβατική χρονιά





Πανιώνιος: η ομάδα του 1948

Η σεζόν 1947-48 ήταν μια μεταβατική χρονιά για τον Πανιώνιο, αφού είχε στρατευμένους βασικούς του ποδοσφαιριστές, ενώ έχασε για τρεις μήνες τον Τσολιά λόγω τιμωρίας. Τερμάτισε στην 4^η θέση στο πρωτάθλημα Αθήνας και δεν προκρίθηκε στην τελική φάση του πανελληνίου πρωταθλήματος. Στο Κύπελλο Ελλάδος έφτασε ως τα προημιτελικά, για πρώτη φορά στην ιστορία του. Έφορος στο ποδοσφαιρικό τμήμα ορίστηκε ο Στέφανος Νικολαΐδης, με βοηθούς τους Κ. Παπάζογλου και Ι. Καταλειφό, στη θέση του Ρουσσόπουλου ο οποίος ανέλαβε προπονητής.

1941-1950 (β΄)



Σεζόν 1946-47

Πρωταθλητής Αθήνας παρά… ένα γκολ

Τριταθλητής Ελλάδος




ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ 1946-1947

             

Στα τέλη της δεκαετίας του ’40 επί τρεις σεζόν ο Ιστορικός έχασε τον τίτλο στο παρά πέντε. Το 1946-47 αφού έδωσε συναρπαστική μάχη με ΑΕΚ και ΠΑΟ, έχασε τον τίτλο λόγω χειρότερου συντελεστή τερμάτων. Ως δευτεραθλητής Αθήνας προκρίθηκε στο πανελλήνιο πρωτάθλημα, το οποίο διεκδίκησε ως το τέλος, τερματίζοντας τρίτος, μόλις δύο βαθμούς πίσω από τον πρωταθλητή Ολυμπιακό. Ήταν η ομάδα των: Νίκου Πεντζαρόπουλου, Γιάννη Κερδεμελίδη, Βασίλη Ευαγγελίδη (ή Μπαρμπαγιώργου), Ιάκωβου και Νίκου Ζαρκάδη, Βασίλη Στάικου (κυρά-Μαρία), Γιάννη Σκορδίλη, Φώτη Τσολιά, Κώστα Σωτηριάδη (Κωστάρα), Αδάμ Τσουχνικά, Ανδρέα Λέκκα, Αντώνη Βενετσάνου, Μίμη Χούμη, οι οποίοι συνέχισαν την επόμενη δεκαετία στον Πανιώνιο ή σε άλλους συλλόγους, και πολλοί στελέχωσαν την Εθνική ομάδα. Ο Ρουσσόπουλος φρόντισε να βρει δουλειά στους άνεργους, έτσι δέθηκαν με το σύλλογο και αφιερώθηκαν σε αυτόν.

1941-1950 (α΄)

Η αναγέννηση της ποδοσφαιρικής ομάδας




Η ομάδα της Κατοχής.

     
    Τη «μισή» αυτή δεκαετία, που έκοψε στα δύο ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, μπαίνουν οι βάσεις για τη δημιουργία της ποδοσφαιρικής ομάδας η οποία θα πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια. Χτισμένη στα χρόνια της κατοχής από το Γιώργο Ρουσσόπουλο με παίκτες από τη Νέα Σμύρνη και τις γειτονικές συνοικίες, μετά την κατοχή θα ενταχθεί στην Α΄ κατηγορία και θα πρωταγωνιστεί συνεχώς στο πρωτάθλημα Αθηνών. Το 1947 θα χάσει τον τίτλο από την ΑΕΚ λόγω χειρότερου συντελεστή τερμάτων. Το 1949 και το 1950 ήταν δεύτερος, μόλις δύο βαθμούς πίσω από Παναθηναϊκό και ΑΕΚ αντίστοιχα. Ήταν η ομάδα των: Πεντζαρόπουλου, Κασάπογλου, Κερδεμελίδη, Ιάκ. & Νικ. Ζαρκάδη, Παυλίδη, Στάικου, Σκορδίλη, Νεστορίδη, Τσολιά, Σωτηριάδη, Τσουχνικά και Θανάση Σαραβάκου, οι οποίοι θα συνεχίσουν και την επόμενη δεκαετία στον Πανιώνιο ή σε άλλους συλλόγους, ενώ θα στελεχώσουν την εθνική ομάδα.

1931-1940 (δ΄)

Εγκατάσταση στη Νέα Σμύρνη





  
Το σημαντικότερο γεγονός της δεκαετίας αυτής ήταν η εγκατάσταση του συλλόγου στη Νέα Σμύρνη, όπου από το 1926 είχε αρχίσει να δημιουργείται η προσφυγική συνοικία. Η απόφαση μεταφοράς λήφθηκε το 1937 και ξεκίνησε η κατασκευή του γυμναστηρίου. Το 1938 ήταν έτοιμες οι εγκαταστάσεις στίβου και ο Πανιώνιος διοργάνωσε στη Ν. Σμύρνη αγώνες εργαζομένων. Το 1939 είχε ολοκληρωθεί ο αγωνιστικός χώρος και τα αποδυτήρια και το καλοκαίρι του 1940 ο σύλλογος μεταφέρθηκε στο Στάδιο Πανιωνίου, όπως ονομάστηκε.

1931-1940 (γ΄)

Τα υπόλοιπα αθλήματα

(ποδηλασία, ποδόσφαιρο, μοτοποδόσφαιρο, γυμναστική)





Aθλητές του Πανιώνιου στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου.

Από τα υπόλοιπα αθλητικά τμήματα του συλλόγου το μόνο που πρόσφερε επιτυχίες τη δεκαετία αυτή ήταν της ποδηλασίας που πρόσφερε πανελλήνιες νίκες και αθλητές στην εθνική ομάδα. Το 1937 ο σύλλογος πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Ελληνικής Ποδηλατικής Ομοσπονδίας. Με τέσσερις ποδηλάτες του Πανιωνίου η Εθνική ομάδα μετείχε στη βαλκανιάδα του 1931. Επίσης, το 1940 που κατέλαβε τη 2η θέση στους βαλκανικούς αγώνες μέλος της τετραμελούς εθνικής ομάδας ήταν οι κυανέρυθροι Σεφεριάδης και Στραβοπόδης και στην τεχνική επιτροπή οι Βασίλης Κοκκώνης και Καπλάνογλου. Η ποδοσφαιρική ομάδα διαλύθηκε το 1933 αλλά το πιο σημαντικό νέο υπήρξε η ανασύστασή της το 1940. Το 1932, ο πάντα ανήσυχος και πρωτοπόρος σε αθλητικές καινοτομίες σύλλογος ίδρυσε ομάδα μοτοποδοσφαίρου, ένα άθλημα που δεν ευδοκίμησε να καθιερωθεί. Επίσης, υπάρχει μια μεμονωμένη αναφορά λειτουργίας τμήματος γυμναστικής το 1933. Τέλος, αν και την προηγούμενη δεκαετία ο Πανιώνιος υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Κολυμβητικής Ομοσπονδίας (ΕΚΟΦ), το τμήμα κολύμβησης-υδατοσφαίρισης είχε αδρανοποιηθεί.

1931-1940 (β΄)

Οι αθλοπαιδιές

(μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ)

       

Η ομάδα μπάσκετ στο ξεκίνημα του πρωταθλήματος 1938
που αναφέρεται ως "πρωταθλήτρια 1937", αν και δεν ήταν.

Στα εκτός στίβου αθλήματα ο Πανιώνιος είχε σταθερή παρουσία με αρκετές διακρίσεις κυρίως στις αθλοπαιδιές, αφού η ποδοσφαιρική ομάδα είχε διαλυθεί. Στο μπάσκετ ήταν δευτεραθλητής Αθηνών-Πειραιώς το 1938, τριταθλητής Ελλάδος το 1935 και είχε άλλες δυο συμμετοχές στην τελική φάση (1930, 1939). Σημαντικοί παίκτες και διεθνείς: Καμιζούλης, Βάσσης, Χατζηδάκης, Δημητριάδης, Δημάδης. Στο βόλεϊ μετείχε κανονικά στα πρωταθλήματα ανδρών και γυναικών χωρίς να πετύχει κάποια διάκριση. Το χάντμπολ (11 παικτών) έγινε ολυμπιακό άθλημα το 1936. Ο πάντα πρωτοπόρος σύλλογος είχε ιδρύσει τμήμα από το 1930 και μετείχε στο αθηναϊκό πρωτάθλημα ως το 1940. Το 1935 τερμάτισε στη δεύτερη θέση. Βασικό μέλος των ομάδων μπάσκετ, βόλεϊ και χάντμπολ ήταν ο Γιώργος Ρουσσόπουλος, στον οποίο οφείλεται η αναδημιουργία του ποδοσφαιρικού τμήματος το 1940.

1931-1940 (α΄)

Οι διακρίσεις στο στίβο συνεχίζονται






Το λογότυπο του Πανιωνίου τη δεκαετία του '30.

       

Η δεκαετία αυτή βρίσκει το σύλλογο να έχει ανακτήσει το κύρος του και να έχει καταξιωθεί στην αθηναϊκή κοινωνία. Αν και έχει μείνει ορφανός μετά το θάνατο του Δάλλα και συνεχίζει να είναι ανέστιος, μιας και φιλοξενείται στο Παναθηναϊκό Στάδιο, το τμήμα στίβου παράγει συνεχώς νέα ταλέντα. Βαλκανιονίκες αναδείχθηκαν: ο Ηλίας Μισαηλίδης (4Χ400μ δυο φορές), ο Σπύρος Καμιζούλης (4Χ100, δυο φορές), ο Δημήτρης Φατσέας (110μ εμπ, 4Χ100μ) και ο Νίκος Σύλλας (δισκοβολία). Πανελληνιονίκες ήταν: ο αειθαλής Καραμπάτης (1931: σφαίρα, ελληνική δισκοβολία και 2^ος στη σφύρα), ο Ναπολέων Παπαγεωργίου (ακόντιο: 1935, 1936, 1937, 1940), ο Νίκος Στεφανάκης (σφαίρα: 1936, 1937, 1938, 1940), ο Β. Βεϊνόγλου (1933: 110μ εμπ), ο Ηλίας Μισαηλίδης (1937: 400μ), Χρήστος Ναυπλιώτης (1937: τριπλούν, 1939: ύψος άνευ φοράς), Νίκος Σύλλας (1940: δίσκος, ελληνική δισκοβολία) και οι ομάδες 4Χ100μ (1932) και βαλκανικής σκυταλοδρομίας (1935). Στις γυναίκες πανελλήνιες νίκες κατέκτησαν: η Σοφία Μπεναρδή (1931: 80μ εμπ) πριν μεταπηδήσει στον Παναθηναϊκό, η Ειρήνη Αρμάου (σφαίρα: 1932, 1935) και η Γεωργία Στεργίου 18 φορές πανελληνιονίκης  (1931 ως 1940 σε σφαίρα, δίσκο, ακόντιο). Συνολικά κατά τη δεκαετία αυτή οι αθλητές και οι αθλήτριες του συλλόγου κατέκτησαν πάνω από 40 πανελλήνιες νίκες και κατέρριψαν πολλά πανελλήνια ρεκόρ. Στους πανελλήνιους αγώνες ανδρών ο σύλλογος αναδείχθηκε δυο φορές δευτεραθλητής Ελλάδος (1931, 1940). Στο πρωτάθλημα γυναικών είχε σταθερά πρωταγωνιστικό ρόλο και ήταν τρεις φορές δευτεραθλητής Ελλάδος (1931, 1932, 1935). Το 1935 κατέκτησε το πρωτάθλημα Ελλάδος εφήβων. Διοργάνωνε αθλητικούς αγώνες, όπως οι Λαϊκοί, τα Δάλλεια, οι Πανιώνιοι αγώνες. Συμμετείχε σε διοργανώσεις άλλων σωματείων, όπως στα Α΄ Βενιζέλεια το 1936, στα Παναθήναια και στους Αβερώφειους αγώνες. Επίσης, αναλάμβανε διοργανώσεις κατ’ εντολήν του ΣΕΓΑΣ, όπως το πρωτάθλημα στίβου Αττικοβοιωτίας του 1932, τα περιφερειακά πρωταθλήματα ανωμάλου δρόμου κ.ά.

1921 – 1930 (Ζ΄ μέρος)

Τα υπόλοιπα αθλήματα

(πάλη, άρση βαρών, κολύμβηση, πόλο,

μπάσκετ, χάντμπολ, ποδηλασία)






Η ασπίδα που καθιερώθηκε
ως έμβλημα το 1929

   

Εκτός από το αθλητικό, το ποδοσφαιρικό και το τμήμα αθλοπαιδιών που λειτούργησαν σχεδόν αμέσως με την εγκατάσταση στην Αθήνα, σταδιακά πήραν μπρος και τα υπόλοιπα αθλητικά τμήματα. Κάποια από αυτά, όπως η πάλη και η άρση βαρών, αποτελούσαν παράρτημα του αθλητικού τμήματος, αφού διεξάγονταν ταυτόχρονα με τους πανελλήνιους αγώνες στίβου. Το μπάσκετ ανδρών ανήκε στο τμήμα αθλοπαιδιών και λειτούργησε από το 1923. Από το 1929 λειτούργησε και ομάδα χάντμπολ. Το τμήμα κολύμβησης και η ομάδα πόλο μετείχαν στο πανελλήνιο πρωτάθλημα από το 1926. Παρομοίως, το ίδιο έτος ιδρύθηκε και το ποδηλατικό τμήμα και έλαβε μέρος στο πανελλήνιο πρωτάθλημα.

1921 – 1930 (Στ΄ μέρος)

O Πανιώνιος εισάγει το γυναικείο βόλεϊ στην Ελλάδα

Πρωταθλητής χωρίς ήττα: 1928, 1929

Το 1926, με πρωτοβουλία του προέδρου του Πανιωνίου Δημητρού Δάλλα, ο ιστορικός σύλλογος δημιουργεί γυναικεία αθλητική ομάδα και διοργανώνει τους πρώτους επίσημους γυναικείους αγώνες στίβου. Οι αντιδράσεις πολλές. Πάμπολλα τα αρνητικά και ειρωνικά σχόλια στον τύπο, ακόμα και από επίσημα χείλη που αρθρογραφούν εναντίον της συμμετοχής των γυναικών στον αθλητισμό επιστρατεύοντας κάθε είδους απίθανο επιχείρημα περί ηθικής, γυναικείας ανατομίας, γυναικείας ψυχοσύνθεσης κλπ. Παρ’ όλα αυτά οι γυναίκες επιμένουν και με τη βοήθεια των γυμναστριών στα γυμνάσια θηλέων δημιουργούν γυναικείους αθλητικούς πυρήνες. Όσες δέχονται ισχυρές πιέσεις από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο βρίσκουν αθλητική διέξοδο στο βόλεϊ, το οποίο η κοινωνία αντιμετώπιζε ως ένα νεανικό παιχνίδι και όχι ως άθλημα. Ο Δάλλας είναι από τους πρώτους που αντιλαμβάνεται πως το νέο άθλημα του βόλεϊ μπορεί να αποτελέσει το όχημα για την ανάπτυξη του γυναικείου αθλητισμού.

1921 – 1930 (Ε΄ μέρος)

O Πανιώνιος διοργανώνει τα πρώτα

πρωταθλήματα βόλεϊ στην Ελλάδα



Γήπεδο "Λούνα παρκ"
Πρωτάθλημα Αθηνών 1927
Πανιώνιος - Γουδί



Η καταστροφή του 1922 μπορεί να ξερίζωσε τον ιστορικό σύλλογο από τη Σμύρνη αλλά δεν κατάφερε να ξεριζώσει την θέληση για πρόοδο και δημιουργία όσων κατάφεραν να γλυτώσουν από τη λαίλαπα του πολέμου. Ένα σημαντικό κεφάλαιο της ανεκτίμητης συνεισφοράς του Πανιωνίου στον ελληνικό αθλητισμό είναι η εισαγωγή στην Ελλάδα του αθλήματος του βόλεϊ για άνδρες και γυναίκες. Με την διοργάνωση ειδικών πρωταθλημάτων από το 1925 ως το 1930 κατάφερε να καθιερώσει την πετοσφαίριση ως ξεχωριστό άθλημα αντί για ένα παιχνίδι αναψυχής, όπως αντιμετωπιζόταν ως τότε. Αξίζει να γίνει γνωστή στις λεπτομέρειές της αυτή η προσπάθεια, ώστε να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της κυανέρυθρης προσφοράς στον ελληνικό αθλητισμό.

1921 – 1930 (Δ΄ μέρος)

Η ποδοσφαιρική ομάδα



Ποδηλατοδρόμιο Νέου Φαλήρου
Τελική φάση πρωταθλήματος 1922-23
Πανιώνιος - Πειραϊκή Ένωσις: 0-0



Το ποδοσφαιρικό τμήμα ήταν το δεύτερο που λειτούργησε αμέσως μετά την καταστροφή του 1922. Ήδη στο πρώτο Δ.Σ. της προσφυγιάς, που συγκροτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1922, ορίστηκαν ως έφοροι ποδοσφαίρου οι Δ. Αγγελομάτης και Σ. Γροσομανίδης. Ο σύλλογος δήλωσε συμμετοχή στο πρωτάθλημα Αθηνών-Πειραιώς 1922-23, όπου τερμάτισε στη 2^η θέση. Την επόμενη σεζόν πήρε την 3^η θέση, ενώ παράλληλα μετείχε στο πρώτο πρωτάθλημα της ΕΠΣΑ (1923-24). Όμως, στη συνέχεια η ομάδα σχεδόν διαλύθηκε λόγω ελλείψεως ποδοσφαιρικού γηπέδου και υποβιβάστηκε στη Β΄ κατηγορία. Αλλά ας δούμε την πορεία της ποδοσφαιρικής ομάδας ανά σεζόν.

1921 – 1930 (Γ΄ μέρος)

Ο Καραμπάτης και οι άλλοι αθλητές



Δημητρός Καραμπάτης



Τη δεκαετία του ’20 ο Πανιώνιος ανέδειξε μια πλειάδα πρωταθλητών, στους οποίους θα αναφερθούμε αναλυτικά, με πρώτο των πρώτων τον Καραμπάτη, ο οποίος αφού ξέφυγε από τη μανία των Τούρκων κατέφυγε αρχικά στην Κύπρο για να έρθει στη συνέχεια στην Αθήνα.

Δημητρός Καραμπάτης (1899-1964):  Ο Καραμπάτης, που είχε δείξει το ταλέντο του στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, τη δεκαετία αυτή θα κυριαρχήσει στον ελληνικό αθλητισμό, κυρίως στις ρίψεις. Στις 17 Ιουλίου 1922, στη Σμύρνη, πέτυχε παγκόσμιο ρεκόρ στην ελληνική δισκοβολία με 38,94μ. Είχε συμμετοχή σε τρεις ολυμπιάδες: 1920 (100μ, 200μ), 1924 και 1928 (σφαίρα, δίσκος). Κατέκτησε 4 μετάλλια στους Βαλκανικούς Αγώνες: 1929 (χάλκινο στη σφαίρα), 1930 (ασημένιο στην ελληνική δισκοβολία και χάλκινο στη σφύρα) και 1931 (ασημένιο στην ελληνική δισκοβολία). Αναδείχθηκε 11 φορές πανελληνιονίκης στίβου: 1920 (192μ, 400μ), 1926 (σφαίρα, δίσκος, ελληνική δισκοβολία), 1927 (σφαίρα), 1928 (σφαίρα, δίσκος, ελληνική δισκοβολία), 1931 (σφαίρα, ελληνική δισκοβολία) και Νοτίου Ελλάδος το 1929 (ελληνική δισκοβολία). Επίσης, είχε πολλές δεύτερες και τρίτες θέσεις και στα παραπάνω αλλά και σε άλλα αγωνίσματα (π.χ. στα 110μ εμπ. το 1920, σφύρα το 1931), ενώ αγωνιζόταν και στο αθλητικό πένταθλο (192μ, 1.500μ, μήκος, ακόντιο, δισκοβολία). Συνολικά στην καριέρα του πέτυχε 10 νίκες στους Πανιώνιους Αγώνες και τιμήθηκε τρεις φορές με το Χρυσό Σταυρό του Πανιωνίου, την ανώτερη διάκριση του συλλόγου. Επίσης, αναδείχθηκε πολυνίκης στα Παναθήναια 1922 και 1923, νικητής στους Παναιγύπτιους 1922, Αγώνες Ολυμπιακού Σικάγο 1925, Παγκύπριους 1927, Ελληνογερμανικούς 1928 κλπ. Πέτυχε 7 πανελλήνια ρεκόρ (100μ, 200μ, 4Χ100μ, δίσκος, ελληνική δισκοβολία, σφύρα).

1921 – 1930 (Β΄ μέρος)

Οι «Αγώνες Αθλητριών» του Πανιωνίου

εισάγουν το γυναικείο αθλητισμό στην Ελλάδα

Oι πρώτοι γυναικείοι αγώνες στίβου στην Ελλάδα

Ο Πανιώνιος υπήρξε πρωτοπόρος στο γυναικείο αθλητισμό στην Ελλάδα. Δυναμική είσοδο των γυναικών στο στίβο έχουμε τη δεκαετία του ’20 με τη διοργάνωση της Ολυμπιάδας Γυναικών στο Παρίσι το 1922. Στην Ελλάδα οι πρώτοι επίσημοι γυναικείοι αγώνες έγιναν το 1926, με πρωτοβουλία του προέδρου του Πανιωνίου Δημητρού Δάλλα, με τη συμμετοχή αθλητριών του Πανιωνίου και μαθητριών του Διδασκαλείου Γυμναστικής. Από το 1926 ως το 1930 ο σύλλογος διοργάνωνε στο Παναθηναϊκό Στάδιο τους «Αγώνες Αθλητριών», οι οποίοι αναφέρονται στον αθηναϊκό τύπο ως «Γυναικείοι Αγώνες του Πανιωνίου». Οι αγώνες αυτοί υπήρξαν άτυπα γυναικεία πρωταθλήματα, δεδομένου πως δεν υπήρχε άλλη επίσημη διοργάνωση γυναικείου στίβου εκείνα τα χρόνια. Σταδιακά άρχισαν να μετέχουν σε αυτούς και αθλήτριες άλλων συλλόγων που δημιούργησαν γυναικείο αθλητικό τμήμα και αποτέλεσαν τον πρόδρομο του πανελλήνιου πρωταθλήματος γυναικών που ξεκίνησε το 1931.   

1921 – 1930 (Α΄ μέρος)

Ξεριζωμός και αναγέννηση στην Αθήνα

Η δεκαετία ξεκίνησε με την πανηγυρική διοργάνωση των ΙΘ΄ Πανιώνιων Αγώνων το 1921, των τελευταίων που έγιναν στη Σμύρνη, με συμμετοχή και αθηναϊκών σωματείων και συνολικά 120 αθλητών. Εκεί έλαμψε το άστρο του Δημητρού Καραμπάτη που κατέκτησε πέντε πρωτιές σε δρόμους, εμπόδια και δισκοβολία και του απονεμήθηκε τρεις φορές ο χρυσός σταυρός, το ανώτερο παράσημο του συλλόγου, για τα ρεκόρ που κατέρριψε. Ακολουθεί η τραγική καταστροφή της πόλης το Σεπτέμβριο του 1922 και ο ξεριζωμός συνολικά του μικρασιατικού Ελληνισμού. Στη λαίλαπα αυτή χάθηκαν 23 αθλητές του Πανιωνίου ενώ οι υπόλοιποι διασκορπίστηκαν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα προσπαθώντας να σωθούν και να σώσουν τις οικογένειές τους. Μοιραία όλες οι δομές που επί δεκαετίες είχαν συγκροτήσει οι Μικρασιάτες Έλληνες έπαψαν να υπάρχουν. Ο κοινωνικός ιστός τον οποίο συνιστούσαν οι κοινότητες, οι μητροπόλεις, τα σωματεία, οι σύλλογοι διαλύθηκε. Οι πρόσφυγες είχαν πολύ σοβαρότερα προβλήματα να αντιμετωπίσουν από το επαναλειτουργήσουν τις συλλογικότητές τους. Παρόμοια τύχη θα είχε και ο Πανιώνιος αν δεν βρισκόταν ένας πεισματάρης πρόεδρος να αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στην ανασύσταση του προσφυγικού πλέον συλλόγου στην Αθήνα. Κι αυτός ήταν ο πρόεδρος του Πανιωνίου από το 1915, Δημητρός Δάλλας.

1911 - 1920

Εγκαίνια του σταδίου, ομάδες μπάσκετ και βόλεϊ

Η δεκαετία αυτή ξεκίνησε και τελείωσε με καλούς οιωνούς αλλά ενδιάμεσα από το 1912 ως το 1919, υπήρξαν τεράστια προβλήματα λόγω των πολέμων (βαλκανικοί, α΄ παγκόσμιος) και των διώξεων των Χριστιανών της Μικρασίας. Το σημαντικότερο ζήτημα που είχε να λύσει ο σύλλογος στην αρχή της δεκαετίας ήταν το θέμα του γυμναστηρίου. Το 1910 οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του Σταδίου Παραδείσου δεν ανανέωσαν τη σύμβαση, με αποτέλεσμα ο Πανιώνιος να μη διοργανώσει τους Πανιώνιους αγώνες. Στη δύσκολη αυτή φάση προσήλθε αρωγός ο νέος μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ο οποίος εισηγήθηκε στην Κεντρική
Επιτροπή και τη Δημογεροντία την παραχώρηση έκτασης 105 στρεμμάτων, όπου δημιουργήθηκε το νέο στάδιο, που περιλάμβανε γήπεδο ποδοσφαίρου διαστάσεων 95Χ65μ, περίμετρο για το στίβο μήκους 334μ, γυμναστήριο, γραφεία, αποδυτήρια και εξέδρα 7.000 θέσεων. Το νέο στάδιο εγκαινιάστηκε στους ΙΔ΄ Πανιώνιους Αγώνες το 1912. Το γήπεδο υπάρχει ως σήμερα και αποτελεί την έδρα της ομάδας Αλτάι Σμύρνης.

1901 - 1910

Πανελλήνια καθιέρωση του συλλόγου

 

Τη δεύτερη δεκαετία της ιστορίας του ο Πανιώνιος έγινε γνωστός παντού όπου κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο, τόσο στο ελληνικό κράτος όσο και στα αστικά κέντρα της Μεσογείου. Οι Πανιώνιοι Αγώνες εξελίχθηκαν σε διοργάνωση διεθνούς εμβέλειας, συχνά ανώτερη και από το πανελλήνιο πρωτάθλημα, αφού είχαν πολύ-αθλητικό χαρακτήρα. Ήταν ετήσιοι και το 1909 διεξήχθησαν για 13η φορά. Το 1905 μετακόμισαν από το Στάδιο του Μπουρνόβα στο Στάδιο Παραδείσου μέσα στην πόλη. Η εμβέλειά τους συνεχώς διευρυνόταν. Από το 1902 μετείχαν σύλλογοι από την Κωνσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια. Από το 1904 συμμετείχαν οι σημαντικότεροι σύλλογοι από την ελεύθερη Ελλάδα: Πανελλήνιος, Εθνικός Γ.Σ., Παναχαϊκός, Γ.Ε. Πατρών, Πειραϊκός Σύνδεσμος. Το 1907 πήραν μέρος 175 αθλητές από 17 συλλόγους, όταν στους πανελλήνιους μετείχαν 12 σωματεία. Αποκορύφωμα ήταν οι αγώνες του 1909 στους οποίους μετείχαν 229 αθλητές από 18 σωματεία μακρινών περιοχών, όπως: Αθήνα, Πειραιάς, Πάτρα, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, Κύπρος, Αλεξάνδρεια, Κάιρο, Μυτιλήνη, Σάμος, Μαγνησία, Αϊβαλί, Αδραμύττιο, Σώκια, Πέργαμος, Μαγνησία κλπ. Την ίδια χρονιά στο πανελλήνιο πρωτάθλημα μετείχαν μόλις 14 σωματεία, από τα οποία τα έξι ήταν από Αθήνα-Πειραιά.

1890-1900

Ίδρυση, διάσπαση, επανασύνδεση.

Καθώς ξεπέρασε τα 125 έτη λειτουργίας του, ο ιστορικός Πανιώνιος συνεχίζει να αποτελεί κάτι περισσότερο από ένα αθλητικό σωματείο. Αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο του ελληνικού αθλητισμού. Στο ιστολόγιο αυτό θα προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε την ιστορία του συλλόγου δεκαετία-δεκαετία από το 1890 μέχρι σήμερα. Σκοπός μας να γνωρίσουν όσοι αγνοούν ή να θυμηθούν οι πιο διαβασμένοι τις σημαντικότερες στιγμές του συλλόγου, να συνειδητοποιήσουν ότι ο σύλλογος έχει συνεχή πρωταγωνιστική παρουσία στα ελληνικά αθλητικά πράγματα, ότι έρχεται από πολύ μακριά και στηρίζεται σε πολύ βαθιές ρίζες.

14 Σεπτεμβρίου 1890. Φίλαθλοι της Σμύρνης με πρωτοπόρο το Νικία Τζέτζο ιδρύουν τον Μουσικό και Γυμναστικό Σύλλογο «Ορφεύς». Ιδρυτικά μέλη ήταν οι: Παναγής Αργυρόπουλος, Ιωάννης Φατσέας, Μ. Στιβακτόπουλος, Δημοσθένης Μιλανάκης, Μιχαήλ Τσοχατζόγλου, Ανδρέας Βουλγαρίδης, Κωνσταντίνος Τομπρώφ, Κάστωρ Φόρος, Πολυδεύκης Φόρος, Νικόλαος Μανωλιάδης, Αιμίλιος Κάρταλης, Αλέκος Φωτιάδης. Ο σύλλογος δημιουργεί ορχήστρα, χορωδία, κάνει συναυλίες στη Σμύρνη, σε άλλες πόλεις ακόμα και στη Μυτιλήνη, οργανώνει λογοτεχνικές βραδιές αλλά παραμελεί τον αθλητικό τομέα, αν και είχε αθλητές, με τους οποίους πήρε μέρος το 1895 στα Τήνια. Το 1896 στους Α΄ Ολυμπιακούς Αγώνες έστειλε τον δρομέα Αλέξανδρο Τομπρώφ.